توسعه اینترنت در کشور شکاف فقیر و غنی را کم می*کند

[Phantom Wolf مهمان]

دکتر فریدون قاسم*زاده از جمله افراد فعال و صاحب نظر در گستره اینترنت کشور است. او مدیرعامل شرکت افرانت خدمات*دهنده اینترنت و استاد دانشگاه صنعتی شریف است.

با او درباره وضعیت و شرایط موجود اینترنت در کشور به گفت*وگو نشستیم:*

• این روزها صحبت از اینترنت ملی است، شما چه دیدگاهی نسبت به این موضوع دارید؟

وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در سال*های گذشته به دنبال اینترنت ملی بود که از همان ابتدا چنین موضوعی از سوی کارشناسان مورد انتقاد قرار داشت؛ چرا که ذات اینترنت از شبکه*هاي به* هم مرتبط (Interconnected Networks) تشکیل شده و جداسازی شبکه*ها از هم اصل این مفهوم را بی*معنا مي*کند و مثل این است که بگويیم شبکه ملی تلفن و منظورمان این باشد که شبکه تلفن خود را از سایر کشورهای جهان قطع کنیم. با گذشت چند سال نهایتا اشتباه بودن مفهوم اینترنت ملی برای مسوولین نیز مشخص گردید و حتی وزیر فعلی ارتباطات و فناوری اطلاعات هم در صحبت*های اخیر خود به این موضوع اشاره کرده*اند.

• و ظاهرا اینترنت ملی را به شبکه ملی اطلاعات تغییر داده*اند؟

این جابجایی به ظاهر ساده کلمات این طرح را معنادارتر کرده است هر چند هنوز مشکلاتی وجود دارد.

• کشورهای دیگر چقدر چنین روشی را در تعامل با اینترنت انجام داده*اند؟

کشورهای جهان در طی دو دهه گذشته دست به تقویت شبکه ملی اینترنت یا اطلاعات خود زده*اند. زیرا برای مبادله اطلاعات در داخل کشورها وجود چنین شبکه**هایی با پهنای باند بالا

” با گذشت چند سال نهایتا اشتباه بودن مفهوم اینترنت ملی برای مسوولین نیز مشخص گردید و حتی وزیر فعلی ارتباطات و فناوری اطلاعات هم در صحبت*های اخیر خود به این موضوع اشاره کرده*اند “

بسیار ضروری است. شبکه ملی اطلاعات هم می*تواند هم برای مبادلات اینترنتی مورد استفاده قرار گیرد و هم در این شبکه مي*توان اطلاعات غیر اینترنتی (مثل اطلاعات بانکی، سازمانی و غیره) را رد و بدل کرد. بنابراین اصل تقویت شبکه ملی اینترنت و افزایش سرعت و کیفيت و پایداری در این شبکه امری بسیار ضروری است اما اشتباهی که این بار مجددا در حال اتفاق افتادن است این است که شبکه ملی اینترنت یا اطلاعات را جایگزین شبکه جهانی اینترنت فرض کنیم. زیرا هیچ شبکه ملی اطلاعاتی در هیچ کشور جهان نمی*تواند جایگزین شبکه جهانی اینترنت باشد بلکه این شبکه*ها در کنار هم و مکمل یکدیگر هستند و ارزش واقعی اینترنت که ایجاد امکان تبادل اطلاعات در سراسر جهان است از همین به هم متصل بودن شبکه*ها ایجاد مي*شود.

• از نظر فنی چقدر امکان میزبانی سایت*های اینترنتی در ایران وجود دارد؟

در حال حاضر در جهان حدود ۷۰۰ میلیون سرور روی شبکه اینترنت فعال است که از این میان حدود ۷۰ هزار سرور در ایران است. پس یک ده هزارم سرورهای دنیا در ایران قرار دارد و نباید تصور کرد ۹۹/۹۹ درصد سرورهای موجود روی شبکه اینترنت اطلاعات خلاف نگهداری و مبادله مي*کنند و تنها کشور ما است که اطلاعات مفید را در جهان تولید و منتشر مي*کند. از نظر تعداد کشور ما سهمی بسیار ناچیز در تولید محتوا در جهان دارد و از نظر کیفیت محتوای ارائه شده هم به*رغم فرهنگ غنی کشورمان با هیچ یک از کشورهای مطرح دنیا در حال حاضر قابل مقایسه نیستیم. با در نظر گرفتن این آمار و ارقام واقعیت*ها باید فکر کنیم که شبکه اطلاعات کشورمان و در صورت قطع یا کندی ارتباط شبکه اطلاعات کشورمان با شبکه اینترنت در جهان چه کسی ضرر می*بیند؟ کسانی که ۹۹/۹۹ درصد محتوا را تولید مي*کنند یا ما؟

• شاید این سوال پس از یک دهه که از ورود اینترنت به کشور می*گذرد بی*معنی به نظر بیاید؛ اما با توجه به

” یک ده هزارم سرورهای دنیا در ایران قرار دارد و نباید تصور کرد ۹۹/۹۹ درصد سرورهای موجود روی شبکه اینترنت اطلاعات خلاف نگهداری و مبادله مي*کنند و تنها کشور ما است که اطلاعات مفید را در جهان تولید و منتشر مي*کند “

فضای منفی که این روزها در مورد اینترنت وجود دارد، تصور می*کنید که حضور و توسعه اینترنت در کشور چقدر مهم است؟

بخش عمده مطالب موجود در فضای اینترنت را مطالب مفید تشکیل مي*دهند و وجود برخی مطالب غیرمفید نباید باعث شوند که ما کشور خود را از این امکان بی*نظیر که به عنوان باارزش*ترین دستاورد بشر در قرن بیستم(حتی مهم*تر از فرود انسان به کره ماه) شناخته شده است، محروم نمايیم. این کار مثل این است که چون برخی ممکن است از چاقو برای کار خلاف استفاده کنند استفاده از چاقو را ممنوع کرده و در زندگی روزمره حتی در کارهای حیاتی مثل عمل جراحی و غیره از آن صرف*نظر کنیم.

قطعی و اختلالات جدی در خدمات ایمیل در هفته*هاي گذشته شریان اطلاعات علمی مورد استفاده توسط محافل علمی کشور را با اختلال جدی مواجه نموده و این جدای از خساراتی است که به فعالیت سازمانی و کسب و کارهای موجود در کشور که ظرف پانزده سال گذشته به استفاده از ایمیل به عنوان جایگزین مناسبی برای تلفن و فاکس برای انجام امور روزمره خود رو آورده*اند، وارد مي*شود.

• طی سال*های اخير بسیاری از دانشگاه*ها روی توسعه بسترهای اینترنتی تمرکز کرده*اند تصور می*کنید اینترنت تا چه حد به رشد جایگاه علمی ما کمک کرده است؟

وقتی استادی در حال تدریس در دانشگاه*های خوب یا ارائه سمیناری در داخل یا خارج کشور است، تنها این آموزش را به کسانی که در کلاس حاضر هستند ارائه می*دهد و علاقه*مندان و دانشجویان دیگری که در نقاط مختلف خواهان دریافت این آموزش هستند از آن محروم مي*مانند. بهترین کار برای اینکه این قبیل مطالب در اختیار همگان قرار بگیرد آموزش الکترونیکی از طریق شبکه اینترنت است.

در واقع از طریق اینترنت این امکان به وجود می*آید که در بحث*هاي آموزشی یا برگزاری سمینارها و کنفرانس*های علمی تمامی افراد مستقل از محل جغرافیایی که در آن حضور دارند بتوانند به صورت یکسان از اطلاعات استفاده کنند. در واقع به

” قطعی و اختلالات جدی در خدمات ایمیل در هفته*هاي گذشته شریان اطلاعات علمی مورد استفاده توسط محافل علمی کشور را با اختلال جدی مواجه نموده است “

کمک اینترنت شکاف*های موجود بین افراد فقیر و غنی از بین می*رود. و به همین دلیل دولت*ها و حتی سازمان*های بین*المللی از قبیل سازمان ملل معمولا برای جلوگیری از تعمیق این شکاف بودجه*هایی را تخصیص مي*دهند و این درست نیست که در کشور ما با محروم کردن خودمان از اینترنت به دست خودمان، به شکاف میان فقیر و غنی دامن بزنیم.

• بسیاری از آمارها اینترنت را بر توسعه کارافرینی و ایجاد اشتغال در جهان هم موثر دانسته است؟

بله همین*طور است. تا قبل از اینترنت کسب*وکار موفق تجاری یا در اختیار کسانی بود که جزو افراد ثروتمند جامعه بودند و ثروت خود را نسل به نسل به فرزندان خود انتقال می*دادند یا اینکه به کمک منابعی توانسته بودند کسب*وکاری تجاری راه*اندازی کنند که امکان آن برای اکثر جامعه وجود نداشت. دنیای دیجیتال با ایجاد اشتغال در فضای مجازی این فرصت را به افرادی داد که سرمایه مورد نیاز را برای راه*انداختن یک کسب*وکار ندارند؛ چرا که کسب*وکار دیجیتالی نیاز به سرمایه*گذاری بالا ندارد. توسعه تجارت در فضای مجازی از طریق شبکه اینترنت باعث تشویق کارآفرینی، کاهش بیکاری و افزایش ثروت ملی می*شود.

• این موضوع مخصوصا در بورس خیلی نمود پیدا کرده این*طور نیست؟

دقیقا، بازار سهام ایران یک بازار پرجنب و جوش است که تا چندی پیش تنها افرادی که بیش از حد مشخصی سرمایه داشتند مي*توانستند در آن سرمایه*گذاری نمایند؛ زیرا کارگزاران بورس نمی*توانستند به بسیاری از مراجعین که بعضا سرمایه*هاي پايینی را برای سرمایه*گذاری در بورس در نظر گرفته بودند خدمات مناسب ارائه نمایند، زیرا به*طور طبیعی شرکت*های کارگزاری بیشتر توجه*شان به افرادی است که با سرمایه بیشتری وارد بازار شده**اند.

با راه*اندازی بورس آنلاین

” دنیای دیجیتال با ایجاد اشتغال در فضای مجازی این فرصت را به افرادی داد که سرمایه مورد نیاز را برای راه*انداختن یک کسب*وکار ندارند؛ چرا که کسب*وکار دیجیتالی نیاز به سرمایه*گذاری بالا ندارد “

از ابتدای سال در کشورمان این مشکل مرتفع شده و هر کس با هر مقدار سرمایه مي*تواند از طریق اینترنت راسا نسبت به خرید و فروش سهام به هرمیزان که توانایی و علاقه دارد، اقدام کند. جالب اینجا است که هر چند میزان سرمایه تک*تک این افراد رقم پايینی است، ولی جمع مبلغی که این افراد وارد بورس مي*کنند به دلیل تعداد زیاد آنها حجم قابل توجهی از معاملات را تشکیل مي*دهد.

• آمارها هم نشان می*دهد معاملات آنلاین الان به ده درصد کل معاملات بورس رسیده است؟

همین*طور است و این ده درصد را عمدتا افرادی تشکیل می*دهند که اگر تا دیروز به*دلیل پايین بودن سرمایه*شان نمی*توانستند در بازار سرمایه ورود کنند اما حالا به کمک اینترنت می*توانند خودشان به صورت مستقیم خرید و فروش سهم انجام دهند و از این طریق حجم نقدینگی جدید نیز وارد بازار بورس شده است.

• و به عنوان پرسش آخر شاید خوب باشد به کاربردهای خاص اینترنت در سازمان*هاي دولتی و پروژه*هاي ملی در نقاط دور افتاده و موارد کاربردی دیگر اشاره کنید.

مثال زیاد می*توان زد مثلا در پزشکی الکترونیکی یا در نقاط محروم و دورافتاده که به عنوان مثال متخصصان نفتی در آن فعالیت مي*کنند مانند عسلویه و جزایر دورافتاده، پزشکان زیادی حاضر به فعالیت نیستند؛ بنابراين متخصصان تمایلی به کار در آنها ندارند، زیرا اگر کسی در این مناطق دچار بیماری شود و نیاز به حضور فوری پزشک خوب داشته باشد با مشکل جدی یا بعضا خطر مرگ مواجه مي*شود. اما با گسترش استفاده از اینترنت پرسرعت و با کیفیت خوب در کشور پزشکانی که امکان حضور در این مناطق را ندارند، می*توانند با برقراري ارتباط آنلاین میان یک بیمارستان یا درمانگاه ابتدایی با کادر پزشکی مجرب مستقر در مرکز، امکان معالجه سریع بیمار یا حتی عمل جراحی فوری وی را در محل فراهم و جان بیمارانی را که حاضر به خدمت در این مناطق شده*اند، نجات دهند. این قبیل امکانات موجب تشویق متخصصان به کار در مناطق محروم و توسعه هر چه بیشتر این مناطق مي*شود.

منبع: ایتنا