آشنایی با پروتکل Lَِdap

[irsa942 13]

دایركتوری یا فهرست راهنما، یك سرویس ویژه در شبكه*های كامپیوتری یا اینترنت است كه برای بهبود كار با بانك*های*اطلاعاتی برای خواندن، جست*وجو و مرور اطلاعات به كار می*رود. با استفاده از سرویس دایركتوری می*توان محتویات بانك اطلاعاتی را دسته*بندی نمود، برای آن*ها ویژگی*ها و ایندكس*هایی تعریف كرد و بر این اساس فایل*ها و اطلاعات شبكه را برای دسترسی سریع و آسان طبقه*بندی نمود. برای مثال، در شبكه ممكن است یك بانك اطلاعاتی از فایل*ها وجود داشته باشد. با استفاده از سرویس دایركتوری می*توان این فایل*ها را طبقه*بندی نمود، ویژگی*های مختلفی به آن*ها افزود و عملیات بروزرسانی و آپلود آن*ها را انجام داد؛ به طوری كه دسترسی به آن*ها از روی شبكه برای كاربران ساده و راحت باشد.

هر سرویس دایركتوری دارای ویژگی*های اساسی زیر است:

●* قابلیت بهینه*سازی خواندن و دسترسی به فایل*ها**

● مدلی توزیع شده برای مدیریت و ذخیره اطلاعات

*

● افزایش و توسعه ویژگی*ها و انواع اطلاعات ذخیره شده*

● ایجاد یك ابزار جست*وجوی پیشرفته روی شبكه*

روش*های مختلفی برای راه*اندازی یك سرویس دایركتوری وجود دارد. علاوه بر این، متدهای مختلفی برای مدیریت اطلاعات و ذخیره*سازی آن*ها براساس آپلودكردن آن*ها روی بانك اطلاعاتی، نحوه دسترسی، چگونگی مرجع*دهی آن*ها* *برای یك سرویس دایركتوری قابل استفاده است. برخی از سرویس*های دایركتوری محلی (Local) هستند و فقط روی یك شبكه محلی یا یك ماشین سرویس*دهنده اجرا می*شوند. برخی دیگر از دایركتوری*ها عمومی (Global) هستند و روی چندین شبكه محلی یا سرویس*دهنده توزیع می*شوند، و امكان مدیریت و دسترسی به اطلاعات روی شبكه را از این طریق فراهم می*كنند.* Domain Name System) DNS) یك مثال از سرویس دایركتوری عمومی است.

پروتكل LDAP

Lightweight Directory Access Protocol یك پروتكل مبتنی بر شبكه و X500 برای دسترسی به سرویس*های دایركتوری روی شبكه است. این پروتكل دارای مستندات RFC2251 و RFC3377 است. به علت آن*كه دایركتوری*های موجود روی شبكه یكتا نیستند و هر یك ممكن است براساس یك سكوی سیستم*عاملی و ساختار متفاوت باشند، پروتكل LDAP امكان برقراری ارتباط و مدیریت آن*ها را فراهم می*كند. در حقیقت LDAP ابزاری برای مدیریت اطلاعات شبكه، حساب*های كاربری، ماشین*های میزبان شبكه و منابع درون شبكه است. با استفاده از این استاندارد می*توان یك مدیریت متمركز و واحد را به كل پیكره شبكه اعمال نمود و با دسترسی به تمام سرویس*های درون شبكه (سخت*افزاری و نرم*افزاری) امكان همسان*سازی و پیكربندی آسان آن*ها را فراهم كرد.

در حالت كلی پروتكل LDAP وظایف زیر را بر عهده دارد:

*● ایجاد یك زبان مشترك دسترسی دایركتوری (Directory Access) بین ماشین میزبان و سرویس*دهنده در شبكه و امكان برقراری ارتباط و تبادل اطلاعات میان آن*ها فارغ از سكوی سیستم*عاملی و سخت*افزاری.

● ایجاد قابلیت استفاده از متدهای ساده رمزنگاری در پروتكل TCP/IP برای تبادل اطلاعات كنترلی و مدیریتی مانند كنترل و مدیریت كاربران در شبكه.

● ایجاد یك استاندارد برای استفاده از دایركتوری در شبكه.

این استاندارد قابلیت نصب و پیكربندی ساده و انعطاف*پذیر سرویس دایركتوری و سفارشی نمودن آن برای نیازهای گوناگون را روی شبكه فراهم می*كند.

● پشتیبانی توابع API:

این پروتكل از C ،Netscape's Java SDK ،PerLDAP ،SunSoft's JNDI و Microsoft's Active Directory Services Interface) ADSI) پشتیبانی می*كند و با آن*ها سازگار است. این ویژگی امكان مدیریت و كنترل دسترسی شبكه*های گسترده را فراهم می*كند كه دارای چندین سكوی نرم*افزاری/ سخت*افزاری هستند.

● استفاده از یك استاندارد با نام LDAP Data Interchange Format) LDIF) برای توصیف و تشریح اطلاعات دایركتوری. این استاندارد كه توسط یك ابزار با همین نام به كار گرفته می*شود، تحت خط فرمان است و امكان تنظیم مجموعه*ای از دایركتوری*ها یا آپلودكردن آن*ها برای استفاده در دایركتوری را در اختیار مدیر شبكه قرار می*دهد.

ساختار LDAP

اطلاعاتی كه روی LDAP قرار می*گیرد، اطلاعاتی ایندكس*دار و مدخل*مانند است. بدین معنی كه اطلاعات به صورت مجموعه*ای از ویژگی*های توزیع شده قابل دسترسی هستند كه از یكدیگر متمایزند و كاربران می*توانند از طریق ایندكس*های موجود، به اطلاعات دسترسی پیدا نمایند.

برای مثال، عبارت می*تواند یك ایندكس برای اطلاعات دستوری و برای آدرس*های ایمیل باشد. cn می*تواند ارزش یك داده یا اطلاعات برای یك كاربر یا ماشین باشد (برای مثال Misagh و mail) آدرس ایمیل مرتبط با ارزش cn باشد (برای مثال misagh؛example.com).

روی LDAP اطلاعات به صورت مدخل*های دایركتوری و سلسله مراتبی قرار می*گیرند. این ساختار سلسله* مراتبی انعكاسی از ساختار شبكه یا اینترنت و وضعیت جغرافیایی یا قرارگیری ماشین*های كلاینت و سرویس*دهنده است.

در شكل 1 و 2 دو ساختار سلسله مراتبی قرارگیری اطلاعات روی دایركتوری برای دسترسی LDAP نشان داده شده است.

شکل 1

شکل 2

در شكل دو كه گویای قرارگیری اطلاعات در دایركتوری مبتنی بر اینترنت است، در بالاترین سطح از com ،net و DE كه یك پسوند دامنه اختصاصی است، تشكیل یافته است.

اگر شاخه com را پیگیری نمایید، به سطح odyssey می*رسید كه یك سرویس*دهنده اختصاصی درون سازمانی است.

در ادامه سطح odyssey به دو شاخه server و people تقسیم می*شود كه روی هر یك می*تواند اطلاعات مختلفی قرار گیرد و یك كاربر كه امكان دسترسی به این فهرست راهنما برایش مهیا است، می*تواند با شناسه ID اختصاصی خود به فایل*ها و اطلاعات دسترسی داشته باشد.

این ساختار دسترسی به اطلاعات و كنترل مجوزها، همچنین مدیریت آن*ها را برای سرویس*دهنده اختصاصی سازمان و دیگر سرویس*دهنده*ها كه امكان اتصال به دایركتوری را دارند، ساده می*نماید. LDAP ساز و كاری برای اتصال به این دایركتوری و برقراری یك ارتباط مدیریتی در لینوكس برای مدیران شبكه فراهم می*كند.